Chẩn đoán và điều trị hẹp van tim 3 lá

Trong số 4 van tim, van ba lá có kích thước lớn nhất, nằm ở giữa tâm nhĩ phải (buồng tim trên) và tâm thất phải (buồng tim dưới), giúp máu chảy theo một chiều nhất định từ nhĩ xuống thất.

Hẹp van 3 lá (Tricuspid Valve Stenosis) là một bệnh van tim không phổ biến như hở van tim 2 lá hay hở van 3 lá. Thông thường, hẹp van này là hệ quả của bệnh thấp khớp, ảnh hưởng trực tiếp tới hai buồng tim bên phải.

1. Hẹp van 3 lá là gì?

Bệnh hẹp van 3 lá xảy ra khi van ở tim mở không đủ rộng (bị hẹp).

Hẹp van tim 3 lá ảnh hưởng trực tiếp tới hai buồng tim bên phải

Van ba lá nằm giữa tâm nhĩ phải và tâm thất phải của tim. Van mở ra khi tâm nhĩ co lại để bơm máu vào thâm thất, đóng lại khi tâm thất co lại để ngăn máu chảy ngược về tâm nhĩ.

Van hẹp có nghĩa là máu không thể lưu thông dễ dàng. Tâm nhĩ hoạt động nhiều hơn nên lớn hơn và trở nên kém hiệu quả khi truyền máu sang tâm thất phải (suy tim).

Những ai thường mắc phải hẹp van 3 lá?

Hiện nay chưa có nghiên cứu rõ ràng về những nhóm người nào thường mắc phải bệnh hẹp van ba lá. Thông thường, những ai đã trải qua sốt thấp khớp sẽ có nguy cơ mắc hẹp van 3 lá.

Những người trải qua sốt thấp khớp có nguy cơ hẹp van 3 lá

2. Nguyên nhân gây hẹp van 3 lá

Nguyên nhân phổ biến nhất của tình trạng hẹp này là mắc bệnh thấp khớp từ khi còn nhỏ.

Tiếp đến là do khối u hoặc bệnh ở mô liên kết của van tim. Một tỷ lệ nhỏ trẻ em được sinh ra với van ba lá bị hẹp, được gọi là hẹp van tim bẩm sinh (khuyết tật tim bẩm sinh).

Có những trưởng hợp trẻ sinh ra bị hẹp van tim bẩm sinh

Nguy cơ bị hẹp van tim này không liên quan đến lịch sử gia đình và bạn không thể bị lây từ người khác.

3. Triệu chứng

Những người bị hẹp van ba lá nhẹ thường không có triệu chứng. Các triệu chứng bắt đầu xuất hiện sau vài năm bao gồm sưng bàn chân, cẳng chân, sưng bụng và khó thở, đặc biệt là khi bạn nằm xuống. Các triệu chứng khác bao gồm nhịp tim không đều, ho ra máu, đau ngực và mệt mỏi.

Triệu chứng đau ngực ở người bị hở van tim 3 lá

Có thể có các triệu chứng và dấu hiệu khác không được đề cập. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về các dấu hiệu bệnh, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.

4. Hẹp van 3 lá có nguy hiểm không?

Van tim 3 lá bình thường hoạt động trơn tru và điều tiết dòng chảy của máu từ tâm nhĩ phải xuống tâm thất phải. Van ba lá bị cứng hay hẹp sẽ làm hạn chế lượng máu lưu thông giữa hai buồng tim này.

Máu tích tụ nhiều ở buồng tâm nhĩ làm tăng nguy cơ hình thành cục máu đông

Theo thời gian, van bá lá ngày càng hẹp hơn, khiến cho việc lưu thông máu càng trở nên khó khăn. Do đó, máu bắt đầu bị tích tụ lại ở tâm nhĩ làm cho buồng tim này bị phình to ra, trong khi tâm thất bị teo lại do không được nhận đủ máu.

Tâm thất bị teo sẽ làm giảm cung lượng máu đến tim, nếu không được điều trị, hẹp van 3 lá có thể dẫn đến suy tim. Đồng thời, máu tích tụ nhiều ở buồng tâm nhĩ làm tăng nguy cơ hình thành cục máu đông, cục máu đông này di chuyển trong tuần hoàn, có thể làm tắc mạch não gây tai biến mạch máu não, làm tắc động mạch vành gây cơn nhồi máu cơ tim.

5. Chẩn đoán và điều trị bệnh hẹp van tim 3 lá

5.1. Chẩn đoán

Bác sĩ sẽ chẩn đoán sơ bộ dựa trên tiền sử bệnh và quá trình kiểm tra sức khỏe của bạn.

Chẩn đoán lâm sàn, theo dõi tiếng tâm thu

Ngoài ra, bác sĩ có thể theo dõi tiếng tâm thu. Tiếng tâm thu là tiếng máu chảy trong van một cách bất thường. Nhờ vào xác định thời gian một vòng tuần hoàn của máu qua tiếng thâm thu sẽ giúp bác sĩ xác định vị trí van nào bị ảnh hưởng.

Các xét nghiệm giúp chẩn đoán hẹp van ba lá có thể bao gồm siêu âm tim, chụp X-quang ngực và điện tâm đồ. Siêu âm tim là phương pháp siêu âm trên tim nhằm tìm ra các dấu hiệu của bệnh hẹp van ba lá. Điện tâm đồ cho ta thấy những thay đổi trong hệ thống hoạt động của tim như nhịp đập bất thường.

5.2. Điều trị

Việc lựa chọn phương pháp điều trị hẹp van tim phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh. Thông thường, hẹp van này không cần điều trị cho đến khi trở nặng. Các phương pháp điều trị bao gồm:

Điều trị giám sát

Khám sức khoẻ định kỳ

Nếu hẹp van ba lá được chẩn đoán là nhẹ hoặc vừa phải, người bệnh thường chỉ cần điều chỉnh lối sống lành mạnh và theo dõi sự tiên triển của bệnh thông qua khám sức khỏe định kỳ.

Thuốc điều trị hẹp van tim

Cho tới nay, không loại thuốc nào có khả năng làm cho van lành trở lại bình thường. Tuy nhiên, bác sỹ có thể chỉ định một số loại thuốc để giảm bớt áp lực lên tim và điều hòa nhịp tim.

Ngoài ra, người bị hẹp van ba lá thường có nguy cơ cao mắc nhiễm trùng viêm nội mạc tim, cho nên họ sẽ được điều trị dự phòng bằng thuốc kháng sinh nếu cần thiết, đặc biệt là trước khi làm các phẫu thuật nha khoa.

Phẫu thuật van tim

Sau khi đánh giá mức độ nghiêm trọng của tình trạng hẹp van, bác sĩ sẽ quyết định có nên phẫu thuật hay không. Có hai phương pháp phẫu thuật van tim chính, bao gồm thay, sửa hoặc nong van 3 lá. Nếu van bị hư hỏng nặng, người bệnh có thể được phẫu thuật thay van cơ học (làm bằng vật liệu nhân tạo) hoặc van sinh học (làm bằng mô tim của người hoặc động vật).

Phẫu thuật thay van tim

Hẹp van 3 lá giai đoạn nặng nếu không được điều trị sẽ dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm, trong đó có thể kể đến nguy cơ huyết khối, suy tim, đột quỵ. Vì vậy, nếu có các dấu hiệu bất thường, người bệnh cần đi khám để có kế hoạch điều trị phù hợp.

6. Những thói quen sinh hoạt nào giúp bạn hạn chế diễn tiến của hẹp van ba lá?

Những việc nên làm giúp bạn hạn chế diễn tiến của bệnh:

• Dùng thuốc theo đúng chỉ định.
• Hạn chế chất lỏng và muối trong ăn uống.

Thực hiện chế độ ăn uống lành mạnh

• Tập thể dục theo lời khuyên của bác sĩ.
• Gọi cho bác sĩ nếu bạn:
  • Gặp tác dụng phụ khi dùng thuốc.
  • Có triệu chứng mới, hoặc xuất hiện các triệu chứng nặng hơn như đau ngực, thở gấp, đánh trống ngực, nhịp tim nhanh hoặc sưng tay hoặc bụng.
  • Dùng thuốc chống đông tụ và có một vết cắt không ngừng chảy máu hoặc bạn bị chấn thương ở đầu.

Xem thêm: Bệnh hở van tim và những điều cần biết!