Bệnh tăng động giảm chú ý ở trẻ là gì?

Bệnh tăng động giảm chú ý (Attention Deficit/Hyperactivity Disorder- ADHD) là rối loạn thường gặp ở trẻ và đang có xu hướng gia tăng trong thời gian gần đây, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng học tập và gây khó khăn trong quan hệ với mọi người.

1. Bệnh tăng động giảm chú ý ở trẻ là gì?

Bệnh tăng động giảm chú ý (ADHD) là một nhóm các triệu chứng như giảm sự chú ý, tăng hoạt động và có những hành động có tính chất xung động…

Có rất nhiều cha mẹ vẫn còn mơ hồ về chứng bệnh tăng động

Trẻ con luôn luôn hiếu động, nhưng ở mức nào được coi là bình thường, còn mức nào bị coi là bệnh tăng động giảm chú ý, có rất nhiều cha mẹ vẫn còn mơ hồ về chứng bệnh này, có những đứa trẻ quá hiếu động, không bao giờ ngồi yên hay tập trung làm gì, nhưng bố mẹ chúng lại nghĩ đó là điều rất bình thường mà không đưa con đi kiểm tra.

Về lâu dài, nếu trẻ không được điều trị tốt thì việc hình thành tính cách, hành vi, tâm lý trong tương lai sẽ bị ảnh hưởng.

2. Biểu hiện của trẻ bị bệnh tăng động

Áp dụng theo tiêu chuẩn chẩn đoán của DSM-IV-TR (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders) của Mỹ, thì:

Giảm chú ý:

Trẻ bị giảm chú ý khi có 6 (hoặc nhiều hơn) trong số các triệu chứng sau của giảm chú ý

Trẻ bị giảm chú ý khi có 6 (hoặc nhiều hơn) trong số các triệu chứng sau của giảm chú ý, biểu hiện kéo dài ít nhất 6 tháng, với mức độ làm trẻ thích ứng kém hoặc không phù hợp với mức phát triển tâm thần:

• Thường không thể chú ý kỹ lưỡng vào các chi tiết, hoặc phạm những lỗi do cẩu thả trong học tập, trong công việc hoặc trong các hoạt động khác.
• Thường khó khăn duy trì sự chú ý trong nhiệm vụ hoặc trong các hoạt động vui chơi.
• Thường có biểu hiện dường như không hề lắng nghe những gì người khác nói trực tiếp với trẻ.
• Thường không thể làm theo toàn bộ những chỉ dẫn hoặc không hoàn thành bài tập, công việc trong gia đình, những nhiệm vụ ở nơi làm việc (không phải vì hành vi chống đối hoặc không hiểu được các chỉ dẫn).
• Thường khó khăn trong cách tổ chức công việc và các hoạt động.
• Thường tránh né, không thích hoặc miễn cưỡng thực hiện các nhiệm vụ đòi hỏi phải duy trì những nỗ lực tinh thần (như làm bài tập trường hoặc ở nhà).
• Thường đánh mất những vật dụng cần thiết (như vở bài tập ở trường, bút chì, sách, đồ chơi và các dụng cụ khác).
• Thường dễ bị sao nhãng bởi những kích thích bên ngoài.
• Thường quên các hoạt động hằng ngày.

Tăng hoạt động:

Khi trẻ có 6 (hoặc nhiều hơn) trong các triệu chứng của tăng hoạt động – xung động phải xuất hiện ít nhất 6 tháng với mức độ làm trẻ thích ứng kém hoặc không phù hợp với mức độ phát triển tâm thần.

Cử động chân tay liên tục, là một trong những biểu hiện của trẻ tăng động

• Cử động chân tay liên tục, không ngồi yên.
• Rời khỏi chỗ trong lớp hoặc hoặc trong các tình huống khác mà cần phải ngồi yên một chỗ.
• Thường xuyên chạy quanh hoặc leo trèo quá mức trong các tình huống mà điều đó là không thích hợp (ở thanh thiếu niên, có thể chỉ biểu hiện cảm giác bồn chồn).
• Thường khó khăn trong khi chơi hoặc gặp khó khăn trong các hoạt động yêu cầu giữ yên lặng.
• Thường hoạt động liên tục hoặc hoạt động như được “gắn động cơ”.
• Xung động.
• Thường buột miệng nói câu trả lời trước khi các câu hỏi được đặt ra hoàn chỉnh.
• Thường không thể khó khăn chờ đợi theo hàng hoặc chờ đến lượt trong các trò chơi lần lượt hoặc trong các tình huống sinh hoạt nhóm.
• Thường ngắt lời hoặc xâm phạm vào vấn đề của người khác (Ví dụ: Xen vào cuộc nói chuyện của người khác hoặc các trò chơi của trẻ khác).

Khi trẻ có những dấu hiệu bệnh như trên, ba mẹ cần đưa trẻ đi khám ngay. Biểu hiện của bé nếu ở mức rối loạn nhẹ, thì có thể chưa cần dùng đến thuốc mà chỉ cần dùng các biện pháp tâm lý, do đó, sẽ tốt hơn rất nhiều cho sức khỏe của trẻ.

3. Phải làm gì khi có trẻ bị bệnh tăng động giảm chú ý

Giáo dục hành vi cho trẻ, đặc biệt là không nên la mắng trẻ

Điều trị cho trẻ bị bệnh tăng động giảm chú ý là sự kết hợp giữa thuốc và các liệu pháp tâm lý. Một số biện pháp tâm lý mà cha mẹ có thể áp dụng đối với trẻ như:

• Giáo dục hành vi cho con: Đây là phương pháp điều trị hiệu quả nhất đối với trẻ bị tăng động giảm chú ý. Bố mẹ có thể trao đổi với thầy cô giáo để cùng giúp đỡ trẻ cải thiện hành vi cả ở trường và ở nhà. Có thể cho trẻ ngồi bàn đầu tiên nhằm tránh sự phân tâm bởi hoạt động của các bạn phía trên.
• Không bao giờ chê bai hay quát mắng nặng lời với trẻ, đặc biệt là khi có mặt người khác. Trẻ tăng động giảm chú thường có lòng tự trọng rất cao, nên phải luôn nhẹ nhàng với trẻ. Nếu trẻ có hành vi đúng đắn, thì lời khen hợp lý của bố mẹ có thể khiến trẻ tiến bộ rất nhiều.
• Chỉ nên hứa hẹn khi chắc chắn có thể làm được: Trẻ tăng động giảm chú ý rất dễ thất vọng và chán nản, do đó, không nên hứa nếu bố mẹ không chắc chắn về điều đó.
• Khuyến khích trẻ tham gia các hoạt động tập thể, chơi thể thao ngoài trời hoặc tập luyện các môn võ để rèn luyện tính kỷ luật và khả năng tập trung cho trẻ.
• Dùng những lời lẽ đơn giản, cụ thể thay vì nói chung chung.
• Cần tạo cho con các thói quen tốt bằng cách cho con ăn, nhắc con đi ngủ, thức dậy đúng giờ.

Bệnh tăng động giảm chú ý sẽ ảnh hưởng rất nhiều đến học tập, hành vi và tính cách trong tương lai của trẻ. Do đó, khi trẻ có những biểu hiện như trên thì cha mẹ nên đưa con tới các chuyên khoa tâm lý, chuyên khoa nhi để được thăm khám và kết luận chính xác.

Xem thêm: Tăng động giảm chú ý ở trẻ được điều trị như thế nào?