Lactose là gì? Chế độ ăn không có Lactose
Nội dung tóm tắt
Lactose là đường chủ yếu có trong sữa động vật và các sản phẩm từ sữa, nó chính là nguồn cung cấp đường glucose cho sự hoạt động của não, làm phân mềm, tạo sự môi trường tốt cho các vi khuẩn có lợi. Chế độ ăn không có lactose phù hợp với người không dung nạp lactose.
1. Lactose là gì?
Lactose là đường chính (hoặc carbohydrate) tự nhiên có trong sữa. Thành phần của lactose là một phân tử đường lớn được tạo thành từ hai phân tử đường nhỏ hơn là glucose và galactose. Để cho đường sữa được hấp thụ vào ruột và cơ thể, trước tiên nó phải được tách thành glucose và galactose.
Lactose là đường tự nhiên có trong sữa
Hai loại đường này sau đó được hấp thụ bởi các tế bào lót ruột non. Enzym có nhiệm vụ phân tách đường sữa thành glucose và galactose. Các enzyme này nằm trên bề mặt của các tế bào lót ruột non và được gọi là enzyme lactase.
2. Ai nên thực hiện chế độ ăn không có đường lactose?
2.1. Lactose maldigestion
Lactose maldigestion là khó tiêu hoá đường sữa. Nó được quan tâm bởi hầu hết bởi mọi người trên thế giới. Đó là sự giảm hoạt động bình thường của enzyme lactase. Enzyme này sẽ biến đổi đường sữa thành glucose và galactose, đồng thời cả hai loại đường đơn này được cơ thể sử dụng tạo năng lượng cũng như có vai trò trong các chức năng khác nhau của cơ thể.
Lactose maldigestion là khó tiêu hoá đường sữa
Lactose maldigestion xuất hiện sau khi cai sữa, khi đó hoạt động của enzyme lactase bắt đầu suy giảm một cách tự nhiên. Đối với hầu hết mọi người, Lactose maldigestion đều có thể tạo ra ít hoặc không có triệu chứng. Lactose maldigestion khác nhau giữa các quần thể khác nhau cũng như các sản phẩm sữa khác nhau được tiêu thụ trong thời kỳ trưởng thành. Sự suy giảm hoạt động của enzyme Lactase phổ biến ở những người thuộc thổ dân châu Á – Thái Bình Dương, châu Phi, Nam Mỹ, Nam Âu và Úc hơn so với những người gốc Bắc Âu.
2.2. Lactose intolerance
Lactose intolerance hay không dung nạp lactose là không có khả năng tiêu hóa đường sữa dẫn đến các triệu chứng ở đường ruột như đầy hơi, tiêu chảy và khí. Tuy nhiên, những triệu chứng này không đặc hiệu với không dung nạp đường sữa có liên quan đến yếu tố tâm lý, chẳng hạn như: căng thẳng, chấn thương cảm xúc, hay rối loạn chức năng đường ruột (xảy ra trong khi nhiễm trùng hoặc suy dinh dưỡng).
Lactose intolerance dẫn đến các triệu chứng ở đường ruột như đầy hơi, tiêu chảy
Đây cũng là một trong những nguyên nhân phổ biến làm xuất hiện tình trạng trẻ bị tiêu chảy khi uống sữa. Để khắc phục tình trạng này, các bà mẹ nên đưa trẻ đi khám để được tư vấn và điều trị kịp thời. Đồng thời, nên lựa chọn sữa phù hợp với trẻ để giúp cho trẻ phát triển toàn diện.
2.3. Sự khác biệt của hai tình trạng này
Có sự khác biệt giữa hai tình trạng lactose maldigestion và không dung nạp lactose. Trong cả hai tình trạng này chỉ có một phần nhỏ đường sữa được tiêu hóa, đường sữa không tiêu hóa đi vào đại tràng.
Tuy nhiên, đối với một số trường hợp cụ thể, sự lên men vi khuẩn của đường sữa không tiêu hóa trong ruột kết dẫn đến một hoặc nhiều triệu chứng như đầy hơi, tiêu chảy và khí. Điều này được gọi là không dung nạp lactose. Do đó, không dung nạp lactose là tình trạng rối loạn đường sữa dẫn đến một hoặc nhiều triệu chứng này.
Hơn nữa, tình trạng không dung nạp lactose rất liên quan đến ít người, trong khi đó tình trạng lactose maldigestion lại liên quan đến khoảng 70-75% dân số thế giới.
3. Sự ảnh hưởng của không dung nạp lactose và sức khỏe
Không dung nạp lactose hay lactose maldigestion không phải là bệnh và nó không gây hại cho sức khỏe. Tuy nhiên, chúng lại làm giảm chất lượng cuộc sống.
Không dung nạp lactose hoặc lactose maldigestion được chẩn đoán là một trong những lý do phải hạn chế hoặc tránh sử dụng sữa. Do đó, nó sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe bởi sự thiếu hụt chất dinh dưỡng có thể xảy ra do việc tránh sữa, chẳng hạn như lượng canxi thấp. Theo tuyên bố của Cơ quan an toàn thực phẩm châu Âu, lượng canxi thấp có thể làm giảm khả năng duy trì xương và răng bình thường.
4. Thực phẩm nên ăn trong chế độ ăn không có Lactose
Nhiều loại thực phẩm mà những người không thể hấp thụ đường lactose có thể dụng trong chế độ ăn uống lành mạnh, bao gồm:
- Trái cây: táo, cam, quả mọng, đào, mận, nho, dứa, xoài.
- Rau: hành tây, tỏi, bông cải xanh, cải xoăn, rau bina, rau xà lách arugula, rau xanh collard, bí ngòi, cà rốt.
- Thịt: thịt bò, thịt cừu, thịt lợn, thịt bê.
- Gia cầm: gà, gà tây, ngỗng, vịt.
- Hải sản: cá ngừ, cá thu, cá hồi, cá cơm, tôm hùm, cá mòi, nghêu.
Trong chế độ ăn không có lactose, bạn nên bổ sung các loại hải sản
- Trứng: lòng đỏ trứng và lòng trắng trứng.
- Thực phẩm đậu nành: đậu phụ, tương nén, đậu nành lên men natto, đậu tương miso.
- Các loại đậu: đậu đen, đậu thận, đậu lăng, đậu cúc, đậu xanh.
- Ngũ cốc nguyên hạt: lúa mạch, kiều mạch, hạt diêm mạch, couscous, lúa mì, yến mạch.
- Các loại hạt: hạnh nhân, quả óc chó, quả hồ trăn, hạt điều, quả hạch Brazil, quả phỉ.
- Hạt: hạt chia, hạt lanh, hạt hướng dương, hạt bí ngô.
- Các lựa chọn thay thế sữa: sữa không đường, sữa gạo, sữa hạnh nhân, sữa yến mạch, sữa dừa, sữa hạt điều, sữa hạt gai dầu.
- Sữa chua không đường Lactose: sữa chua dừa, sữa chua hạnh nhân, sữa chua đậu nành, sữa chua hạt điều.
- Chất béo lành mạnh: bơ, dầu ô liu, dầu mè, dầu dừa.
- Các loại thảo mộc và gia vị: nghệ, lá oregano, hương thảo, húng quế, thì là, bạc hà.
- Đồ uống: nước, trà, cà phê, nước dừa, nước trái cây.
Hãy nhớ rằng những sản phẩm không có đường lactose (lactose-free products) được làm từ sữa thì những những người bị dị ứng sữa nên tránh sử dụng, vì chúng có thể chứa protein sữa như casein hoặc váng sữa.
5. Các thực phẩm cần tránh
Lactose được tìm thấy chủ yếu trong các sản phẩm sữa, bao gồm sữa chua, phô mai và bơ. Tuy nhiên, nó cũng được tìm thấy trong nhiều loại thực phẩm chế biến sẵn khác.
5.1. Sản phẩm từ sữa
Một số sản phẩm từ sữa có chứa lượng đường lactose thấp và có thể được dung nạp bởi nhiều người không dung nạp đường sữa.
Sữa và các sản phẩm từ sữa là những thực phẩm nên tránh trong chế độ ăn không có lactose
Ví dụ, bơ chỉ chứa lượng lactose rất nhỏ và không có khả năng gây ra triệu chứng cho những người không dung nạp đường lactose, trừ khi người đó ăn rất nhiều bơ.
Trong khi đó, một số loại sữa chua có chứa vi khuẩn có lợi có thể hỗ trợ tiêu hóa đường lactose. Các sản phẩm sữa khác thường chứa lượng đường lactose thấp bao gồm kefir, phô mai già và kem sữa béo.
Mặc dù những thực phẩm này có thể được dung nạp tốt bởi những người không dung nạp đường lactose ở mức độ nhẹ, những người bị dị ứng sữa hoặc những người tránh đường sữa, nhưng họ vẫn không sử dụng vì nhiều lý do khác nhau.
Dưới đây là một số sản phẩm sữa mà bạn có thể muốn tránh trong chế độ ăn kiêng không có đường lactose:
- Sữa – tất cả các loại sữa bò bò, sữa dê và sữa trâu.
- Phô mai – đặc biệt là các loại phô mai mềm, như phô mai kem, mozzarella và ricotta.
- Bơ (butter).
- Sữa chua.
- Sữa chua đông lạnh.
- Sữa bơ.
- Kem chua.
- Kem đã đánh bông.
5.2. Thức ăn chế biến sẵn
Bạn có thể tìm thấy đường lactose có trong nhiều sản phẩm thực phẩm chế biến sẵn. Do đó, bạn cần kiểm tra nhãn hướng dẫn sử dụng để xem liệu nhà sản xuất có bổ sung thêm đường lactose hay không.
Dưới đây là một vài loại thực phẩm có thể chứa đường lactose:
- Bữa ăn tiện lợi.
- Hỗn hợp khoai tây ăn liền.
- Nước sốt kem hoặc cheesy, súp.
- Bánh mì, bánh ngô, bánh quy giòn và bánh quy.
- Đồ nướng và món tráng miệng.
- Kẹo, bao gồm sôcôla, mứt và kẹo.
- Bánh quế, bánh kếp, bánh nướng xốp.
- Ngũ cốc ăn sáng.
- Thịt chế biến sẵn, bao gồm xúc xích, thịt xông khói và thịt nguội.
- Cà phê hòa tan.
- Khoai tây chiên.
Xem thêm: Mụn do nội tiết tố. Chế độ ăn uống trị mụn do nội tiết tố