Điều trị gù cột sống như thế nào?

1. Gù cột sống là gì?

Gù cột sống là hiện tượng bị biến dạng gù cột sống do ít nhất 3 đốt sống liên tiếp có góc gù thân đốt ≥ 5 độ gây nên. Cột sống hơi cong là bình thường, nhưng thuật ngữ “gù cột sống” thường dùng để chỉ lưng bị cong quá mức.

Mọi người đều có cột sống cong ở mức độ nhất định

Gù cột sống là phần cong về phía trước của lưng, hiện tượng cong này vượt quá mức quy định (cong hơn 45 độ được coi là nghiêm trọng và không bình thường). Bệnh gù cột sống thường tiến triển nhanh ở tuổi dậy thì, gây ra tâm lý thiếu tự tin, mặc cảm cho người bệnh.

2. Nguyên nhân nào gây gù cột sống?

Các đốt sống tạo nên một cột sống khỏe mạnh giống như các trục xếp chồng lên nhau thành cột trụ. Gù cột sống xảy ra khi đốt sống ở phần lưng trên ngày càng biến dạng thành hình chữ V. Dị tật này có thể được gây ra bởi một loạt các vấn đề, bao gồm:

• Loãng xương. Là rối loạn làm xương mỏng đi  dẫn đến đốt sống bị nghiền (gãy xương do đè nén). Loãng xương phổ biến nhất ở người lớn tuổi, đặc biệt là phụ nữ và ở những người dùng corticosteroid liều cao trong thời gian dài.

Thoái hoá đĩa đệm làm tăng tình trạng gù cột sống

• Thoái hóa đĩa đệm. Đĩa đệm mềm và hình tròn là lớp đệm giữa các đốt xương sống. Với tuổi tác, các đĩa đệm khô và co lại, làm tăng tình trạng gù cột sống.
• Bệnh Scheuermann. Còn được gọi là gù cột sống Scheuermann, bệnh này thường bắt đầu trong thời gian phát triển mạnh xảy ra trước tuổi dậy thì. Bé trai bị ảnh hưởng nhiều hơn là bé gái. Lưng cong có thể tồi tệ hơn khi trẻ hết lớn.
• Dị tật bẩm sinh. Nếu cột sống của bé không phát triển đúng cách trong tử cung, xương cột sống có thể không được hình thành đúng, gây ra gù cột sống.
• Các hội chứng. Gù cột sống ở trẻ em cũng có thể kết hợp với một số hội chứng nhất định như hội chứng Marfan hoặc bệnh Prader-Willi.
• Ung thư và các trị liệu ung thư. Ung thư ở cột sống có thể làm suy yếu đốt sống và làm cho nó dễ gãy do đè nén, cũng có thể gây ra bởi hoá trị và xạ trị.

Cong cột sống phía trên cũng có thể gây ra bởi tật đi vai thõng xuống, gọi là tư thế gù cột sống, tình trạng này không liên quan đến bất kỳ dị tật ở cột sống. Bệnh phổ biến trong thanh thiếu niên.

3. Triệu chứng thường gặp của bệnh

Bệnh gù cột sống có các dấu hiệu, triệu chứng bệnh như sau:

• Tư thế đi có xu hướng khom về phía trước, nhìn thường rõ nhất từ bên hông giống như bệnh nhân cúi gập người về phía trước.

Bệnh gù cột sống biểu hiện rõ ở tư thế đi đứng

• Bị đau lưng ngày càng nặng.
• Chiều cao bị giảm.
• Có cảm giác mệt mỏi.
• Khó đứng thẳng, đặc biệt thời điểm cuối ngày.

4. Nguy cơ và cách phòng ngừa

Nguy cơ mắc phải

Bệnh gù cột sống có thể phát triển ở mọi lứa tuổi và có thể ảnh hưởng đến cả hai giới, tuy nhiên phổ biến nhất ở phụ nữ lớn tuổi.

Người mắc bệnh loãng xương có nguy cơ bị gù cột sống cao hơn người bình thường

Có các yếu tố sau làm tăng nguy cơ bị gù cột sống như: chứng loãng xương, mật độ xương thấp, gia đình có người đã từng bị bệnh này.

Phòng ngừa bệnh gù cột sống

Để phòng ngừa bệnh gù cột sống, biện pháp khắc phục hiệu quả nhất là thay đổi lối sống của bản thân, ví dụ như:

• Giữ tư thế đi đúng, tránh tư thế buông thõng vai;
• Ngồi đúng tư thể, ngồi thẳng, đảm bảo lưng được hỗ trợ;
• Hạn chế đeo cặp sách nặng có thể gây co kéo cơ lưng và dây chằng; các cặp sách tốt nhất được thiết kế kiểu ba lô;
• Thường xuyên tập thể dục để giúp lưng khỏe và linh hoạt; các hoạt động như bơi lội, chạy bộ, đi bộ, yoga và các bài tập phối hợp là lý tưởng cho việc giúp ngăn chặn các vấn đề cho lưng.

5. Các phương pháp chẩn đoán và điều trị

5.1. Chẩn đoán

Trong quá trình thăm khám lâm sàng, bác sĩ sẽ kiểm tra chiều cao của bạn và có thể yêu cầu bạn cúi về phía trước từ thắt lưng để bác sĩ quan sát cột sống từ phía bên hông. Với gù cột sống, lưng trên cong có thể thấy rõ hơn ở vị trí này. Bác sĩ cũng có thể thực hiện một bài kiểm tra về thần kinh để kiểm tra phản xạ và sức cơ của bạn.

Chẩn đoán hình ảnh

Tùy theo dấu hiệu và triệu chứng bạn có thể cần:

• X-quang. X-quang thông thường được sử dụng để xác định mức độ cong và có thể phát hiện dị tật của đốt sống, giúp xác định loại gù cột sống.
• Chụp cắt lớp vi tính (CT scan). Nếu cần chi tiết hơn, bác sĩ có thể yêu cầu chụp CT scan – chụp hình ảnh X-quang từ nhiều góc độ khác nhau và sau đó kết hợp chúng để tạo thành hình ảnh cắt ngang của cấu trúc nội bộ.

Chụp MRI chẩn đoán gù cột sống

• Chụp cộng hưởng từ (MRI). Nếu bác sĩ nghi ngờ một khối u hoặc nhiễm trùng, bác sĩ có thể yêu cầu chụp MRI cột sống. MRI sử dụng sóng radio và một từ trường rất mạnh để tạo ra hình ảnh chi tiết của cả xương và các mô mềm xung quanh.

Kiểm tra thần kinh

Nếu bạn bị tê bì hay yếu cơ, bác sĩ có thể đề nghị một số xét nghiệm để kiểm tra các xung thần kinh dẫn truyền giữa tủy sống và tứ chi của bạn.

5.2. Điều trị

Điều trị gù cột sống phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra tình trạng này và những dấu hiệu và triệu chứng hiện có.

Thuốc

Bác sĩ có thể đề nghị:

• Thuốc giảm đau. Các thuốc không cần toa như acetaminophen (Tylenol® và những biệt dược khác), ibuprofen (Advil®, Motrin IB® và những biệt dược khác) hoặc naproxen (Aleve®) – Nếu các thuốc trên không có tác dụng sẽ cần các thuốc giảm đau mạnh hơn theo toa.
• Thuốc loãng xương. Ở nhiều người già, gù cột sống là dấu hiệu đầu tiên của loãng xương. Thuốc tăng cường xương có thể giúp ngăn ngừa rạn nứt xương cột sống là nguyên nhân làm tình trạng gù cột sống nặng hơn.

Trị liệu

Một số loại gù cột sống có thể được hỗ trợ bởi:

• Các bài tập thể dục. Bài tập kéo giãn có thể cải thiện tính linh hoạt của cột sống và giảm đau lưng. Bài tập tăng sức cơ bụng có thể giúp cải thiện tư thế.
• Đeo khung. Những trẻ em mắc bệnh Scheuermann có thể ngăn chặn sự tiến triển của gù cột sống bằng cách đeo khung chằng cơ thể trong khi xương của chúng vẫn đang phát triển.

Đeo đai hỗ trợ chống gù lưng

• Lối sống lành mạnh. Duy trì một trọng lượng cơ thể khỏe mạnh và hoạt động thể chất thường xuyên sẽ giúp ngăn ngừa đau lưng và giảm các triệu chứng gây ra do gù cột sống.
• Duy trì mật độ xương tốt. Chế độ ăn uống thích hợp giàu  canxi và vitamin D. Xét nghiệm đo mật độ xương, đặc biệt là nếu có lịch sử gia đình mắc bệnh loãng xương hoặc lịch sử bị gãy xương trước đây, có thể giúp người già tránh loãng xương, gãy xương do đè nén và gù cột sống sau này.

Phẫu thuật và các thủ thuật khác

Nếu độ cong cột sống rất nghiêm trọng gây co kéo tuỷ sống hoặc rễ thần kinh, bác sĩ có thể đề nghị phẫu thuật để giảm độ cong.

Phẫu thuật giảm độ cong của cột sống

Thủ thuật phổ biến nhất được gọi là hợp nhất cột sống, kết nối hai hoặc nhiều hơn các đốt sống bị ảnh hưởng với nhau vĩnh viễn. Bác sĩ phẫu thuật chèn các mẩu xương giữa các đốt sống và sau đó buộc chặt các đốt sống cùng với thanh kim loại và đinh vít cho đến khi cột sống lành lại ở vị trí đúng.

Xem thêm: Loãng xương là gì? Điều trị như thế nào?