Dị dạng động – tĩnh mạch máu não và các phương pháp điều trị

AVM gây rối loạn trí nhớ

Các triệu chứng có thể bắt đầu ở mọi lứa tuổi nhưng thường xuất hiện ở độ tuổi từ 10 và 40. Các dị tật động tĩnh mạch não có thể gây tổn hại mô não theo thời gian. Các ảnh hưởng thường phát triển chậm và gây ra các triệu chứng ở tuổi trưởng thành sớm.

Tuy nhiên, khi bạn ở tuổi trung niên, các dị tật động tĩnh mạch não có xu hướng ổn định và ít có khả năng gây ra các triệu chứng.

Dị tật động tĩnh mạch não ở một số phụ nữ mang thai có thể trở nên nghiêm trọng hơn do những thay đổi về lượng máu và huyết áp.

Một loại dị dạng động tĩnh mạch não nghiêm trọng được gọi là khiếm khuyết tĩnh mạch của Galen, gây ra các dấu hiệu và triệu chứng xuất hiện sớm hoặc ngay sau khi sinh. Mạch máu lớn liên quan đến loại bệnh này có thể làm dịch tích tụ trong não và đầu sưng to. Các dấu hiệu và triệu chứng bao gồm các tĩnh mạch bị sưng có thể nhìn thấy trên da đầu, co giật, phát triển kém và suy tim sung huyết.

4. Chẩn đoán và điều trị dị dạng động – tĩnh mạch não

4.1. Chẩn đoán

Để chẩn đoán AVM, bác sĩ sẽ xem xét các triệu chứng của bạn và thực hiện kiểm tra thể chất.

Bác sĩ có thể nghe một âm thanh được gọi là tiếng thổi. Tiếng thổi là một âm thanh gây ra bởi dòng máu chảy rất nhanh qua các động mạch và tĩnh mạch của AVM. Nó nghe giống như tiếng nước chảy qua một ống hẹp. Các tiếng thổi có thể gây cản trở thính giác hoặc giấc ngủ gây ra sự rối loạn về cảm xúc.

Có nhiều phương pháp chẩn đoán cận lâm sàng

Các xét nghiệm thường được sử dụng để giúp chẩn đoán AVM bao gồm:

• Chụp X-quang mạch máu não. Còn được gọi là chụp X Quang động mạch, xét nghiệm này sử dụng một loại thuốc nhuộm đặc biệt gọi là chất cản quang được tiêm vào động mạch. Thuốc nhuộm làm nổi bật cấu trúc của các mạch máu để hiển thị chúng tốt hơn trên tia X.
• Chụp cắt lớp vi tính (CT). Quét CT sử dụng tia X để tạo ra hình ảnh của đầu, não hoặc tủy sống và có thể cho thấy chảy máu
• Chụp cộng hưởng từ (MRI). MRI sử dụng nam châm và sóng vô tuyến để hiển thị hình ảnh chi tiết của các mô. MRI có thể thu nhận những thay đổi nhỏ trong các mô này.
• Chụp mạch cộng hưởng từ (MRA). MRA ghi lại mô hình, tốc độ và khoảng cách của dòng máu thông qua các bất thường mạch máu.
• Siêu âm Doppler xuyên sọ. Loại siêu âm này sử dụng sóng âm thanh tần số cao để tạo ra hình ảnh của dòng máu để giúp chẩn đoán AVM lớn và trung bình, cũng như chảy máu.

4.2. Điều trị

Điều trị chủ yếu bằng phẫu thuật, xạ trị hoặc nút mạch để cắt đứt nguồn cung cấp máu đến ổ dị dạng.

Điều trị ổ dị dạng mạch máu não chủ yếu là phòng chảy máu, chảy máu não do AVM có thể gây nên đột quỵ, tàn tật, tử vong. AVM não cũng có thể gây đau đầu, động kinh và liệt. Điều trị có thể giảm nhẹ các triệu chứng này.

Điều trị AVM tại não tùy thuộc kích thước và vị trí ổ AVM, với các phương pháp điều trị bao gồm:

Nút mạch

Catheter được đưa vào động mạch đùi rồi vào các mạch máu trong não sau đó vào ổ dị dạng, chất lỏng dạng keo được tiêm vào mạch để gây tắc mạch máu đến ổ dị dạng. Tuy nhiên việc nút mạch tùy thuộc vào kích thước mạch máu đến ổ dị dạng, nếu mạch máu quá nhỏ thì không thể thực hiện được. Nút mạch thường kết hợp với các phương pháp điều trị khác như xạ phẫu hoặc phẫu thuật.

Phẫu thuật

Đây là phương pháp cổ điển nhất để điều trị AVM, là phương pháp điều trị có hiệu quả tức thì và vĩnh viễn nếu AVM bị loại bỏ hoàn toàn. Tuy nhiên nguy cơ rủi ro của phẫu thuật cao hơn nút mạch và xạ phẫu nhất là các ổ AVM ở sâu trong não hoặc ở các vị trí có chức năng quan trọng.

Phẫu thuật là phương pháp cổ điển nhất trong điều trị AVM

Xạ phẫu

Một chùm bức xạ hẹp tập trung liều cao vào các AVM và liều rất thấp đến các tổ chức xung quanh, xạ phẫu được chỉ định trong điều trị AVM tại não. Bức xạ này khiến các AVM teo lại dần dần trong khoảng thời gian vài tháng đến 2 năm. Đây là phương pháp điều trị rất ít biến chứng, an toàn, hiệu quả, nhất là ở các vị trí có chức năng quan trọng trong não. Tuy nhiên trong thời gian đầu sau khi xạ phẫu khi ổ AVM chưa hoại tử hết, vẫn có nguy cơ bị chảy máu não.

Một số trường hợp phải kết hợp cả 3 phương pháp điều trị trên.

Tóm lại, dị dạng động – tĩnh mạch có thể gặp ở nhiều vị trí khác nhau trong cơ thể, nhưng nguy hiểm và được quan tâm nhiều nhất là dị dạng mạch máu não vì nó có thể gây chảy máu não, tàn tật, tử vong.

Điều trị các ổ dị dạng tùy thuộc vào vị trí và kích thước ổ dị dạng, mỗi phương pháp điều trị có những ưu và nhược điểm riêng. Trong đó xạ phẫu là phương pháp hiện nay ngày càng được chỉ định nhiều trong điều trị AVM vì tính an toàn và hiệu quả cao.

Xem thêm: Viêm động mạch nút – tiềm ẩn nhiều mối nguy hiểm khó lường!