Chế độ dinh dưỡng sau sinh của bà mẹ cho con bú

Chăm sóc dinh dưỡng sau sinh rất quan trọng trong việc cung cấp năng lượng cho cơ thể mẹ phục hồi, có đủ sức chăm con và cung cấp đủ các dưỡng chất cần thiết cho con qua sữa mẹ.

1. Vì sao cần chú ý chăm sóc dinh dưỡng sau sinh?

2. Nhu cầu dinh dưỡng sau sinh của bà mẹ đang nuôi con bú

Nhu cầu năng lượng và các chất dinh dưỡng của người mẹ đang nuôi con bú khá cao, thậm chí cao hơn so với thời kỳ đang mang thai vì bà mẹ mất nhiều năng lượng và chất dinh dưỡng qua việc mất máu khi chuyển dạ, sản xuất sữa non và sữa nuôi con ngay sau khi sinh.

2.1. Nhu cầu năng lượng

Nhu cầu năng lượng của bà mẹ cho con bú sẽ cao hơn bình thường

Nhu cầu năng lượng của bà mẹ đang cho con bú sẽ cao hơn khoảng 500 kcal/ngày so với phụ nữ khi chưa mang thai. Ngoài ra, nhu cầu năng lượng của bà mẹ trong thời kỳ cho con bú còn phụ thuộc vào tình trạng hoạt động thể lực và mức tăng cân trong giai đoạn mang thai. Cụ thể là:

• Phụ nữ trước và trong thai kỳ có chế độ dinh dưỡng tốt, tăng 10 – 12kg: Cần đảm bảo nhu cầu năng lượng đạt 2.260 kcal/ngày đối với người lao động nhẹ, 2.550 kcal/ngày đối với người lao động trung bình.
• Phụ nữ trước và trong thai kỳ có chế độ dinh dưỡng không tốt, tăng dưới 10kg: Cần đa dạng thực phẩm và ăn nhiều hơn để đảm bảo nhu cầu năng lượng khi nuôi con bú.

2.2. Nhu cầu về các chất dinh dưỡng

• Chất đạm: Trong 6 tháng đầu sau sinh, tổng lượng đạm cần cung cấp cho phụ nữ đang cho con bú là 79g/ngày. Trong 6 tháng tiếp theo, tổng lượng chất đạm cần cung cấp là 73g/ngày. Về tỷ trọng, lượng đạm động vật nên chiếm trên 30% tổng protein tiêu thụ. Các bà mẹ sau sinh nên chọn thực phẩm có hàm lượng đạm cao như cá, thịt, trứng, sữa, đậu đỗ,…
• Chất béo: Lượng chất béo cần cung cấp cho bà mẹ đang nuôi con bú nên chiếm 20 – 30% năng lượng khẩu phần. Các chất béo như EPD, DHA, n3, n6,… có nhiều trong dầu cá, một số loại cá mỡ, một số loại dầu thực vật,… được khuyến khích sử dụng vì chúng rất quan trọng đối với sự phát triển trí não và thị lực của bé.
• Vitamin và khoáng chất: Cần bổ sung đầy đủ cho người mẹ đang nuôi con bú. Theo đó, bà mẹ sau sinh nên ăn trên 400g trái cây, rau củ mỗi ngày và ăn đủ chất xơ để tránh táo bón.

Bà mẹ sau sinh nên ăn trái cây để tránh táo bón

• Nước: Để sản xuất đủ sữa cho nhu cầu của bé, bà mẹ đang cho con bú nên uống khoảng 2 – 2,5 lít nước/ngày.

3. Chăm sóc dinh dưỡng sau sinh hợp lý

3.1. Các loại thực phẩm nên ăn

• Cá hồi: Giàu dưỡng chất cho các bà mẹ mới sinh. Cá hồi có nhiều DHA, giúp cải thiện tâm trạng của người mẹ và rất quan trọng đối với sự phát triển hệ thần kinh của bé. Theo khuyến nghị, mỗi tuần phụ nữ sau sinh nên ăn khoảng 336g cá hồi.
• Chế phẩm từ sữa ít béo: Sữa chua, sữa tươi, phô mai cung cấp một lượng lớn vitamin D giúp xương của mẹ và bé chắc khỏe. Ngoài ra, sữa còn giàu protein, vitamin B và canxi. Mỗi ngày, người mẹ nên uống khoảng 700ml sữa.
• Thịt bò: Giàu chất sắt, protein và vitamin B12, cung cấp đủ năng lượng cho người mẹ. Phụ nữ nuôi con bằng sữa mẹ nên ăn thịt bò nạc để hạn chế nạp chất béo vào cơ thể.

Thịt bò giàu chất sắt, protein,…

• Rau củ: Các loại rau xanh như cải bó xôi, súp lơ xanh rất giàu vitamin A, tốt cho sức khỏe của mẹ và bé. Ngoài ra, rau củ, đặc biệt là các loại đậu còn là nguồn vitamin C, sắt và canxi dồi dào, tốt cho sức khỏe;
• Trái cây: Phụ nữ sau sinh và đang cho con bú nên ăn ít nhất 150g trái cây mỗi ngày. Các loại trái cây họ cam quýt giàu vitamin C rất tốt cho người mẹ sau sinh.
• Ngũ cốc nguyên hạt, gạo lứt: Cung cấp đủ năng lượng cho người mẹ và tạo sữa chất lượng cho bé.

3.2. Các loại thực phẩm nên tránh

Nếu là người đang cho con bú, thành phần thức ăn mà người mẹ tiêu thụ có thể đi vào trong sữa mẹ, do đó hãy cẩn thận với:

• Rượu: Rượu và các đồ uống chứa cồn có thể mang lại một số lợi ích (nhất là những lợi ích về sức khỏe tim mạch) nếu được sử dụng đúng cách, đúng liều lượng, nhưng đó là với người bình thường, còn đối với những người mẹ sau khi sinh thì nên tránh tuyệt đối. Các chuyên gia nhất trí rằng cồn có thể đi vào sữa mẹ và từ đó gây mất an toàn cho trẻ đang bú, do đó lời khuyên cho những người mẹ sau khi sinh là hãy tránh tuyệt đối uống rượu hoặc sử dụng các loại đồ uống khác có chứa cồn.
• Caffeine: Nếu người mẹ uống quá 3 tách cà phê hoặc soda mỗi ngày (tương đương thể tích 24 ounce ~ 710 mL) có thể gây ảnh hưởng tới giấc ngủ của đứa trẻ.
• Một số loại cá: Thịt của các loại cá như cá kiếm, cá mập, cá thu vua, cá đổng quéo (tilefish) thường chứa nhiều thủy ngân (ô nhiễm thủy ngân), do đó người mẹ nên tránh sử dụng để phòng ngừa ngộ độc thủy ngân cho em bé. Trong cá ngừ cũng thường có một lượng thủy ngân nhất định. Lời khuyên dành cho các người mẹ sau khi sinh là chỉ nên sử dụng các loại cá ít hoặc không chứa thủy ngân, và với các loại cá có ít thủy ngân thì chỉ nên ăn không quá 6 ounce (~ 170 g) mỗi tuần.
• Các loại gia vị nặng mùi: Hành, tỏi có thể gây ảnh hưởng tới mùi vị của sữa mẹ, khiến bé khó chịu khi bú.

Không nên ăn hành tỏi vì nó sẽ ảnh hưởng đến mùi vị của sữa mẹ

• Đồ ăn cay: Có thể gây kích ứng hệ tiêu hóa của mẹ và tác động xấu tới đường ruột của bé.

4. Một số lưu ý khác về dinh dưỡng sau sinh

• Hãy sử dụng các loại thức ăn vặt lành mạnh: Hãy chuẩn bị sẵn trái cây và các loại rau sống làm thức ăn vặt, bởi chúng rất có lợi cho sức khỏe và có nhiều ích lợi về mặt dinh dưỡng. Nhìn chung nên hạn chế các loại thức ăn vặt không có lợi như khoai tây chiên, bánh quy,…
• Uống đủ nước cho cơ thể: Hãy cố gắng uống từ 6 tới 10 ly nước mỗi ngày (dù có cho con bú hay không) để đảm bảo cơ thể luôn đủ nước. Sữa tươi, nước ép hoa quả cũng được khuyến khích sử dụng cho người mẹ sau sinh.
• Hãy nhờ người thân, người quen giúp chuẩn bị bữa ăn: Trong những tuần đầu tiên kể từ khi sinh con, cơ thể người mẹ khá mệt và chưa hồi phục kịp, do đó nếu có thể, hãy nhờ người thân, người quen hoặc bạn bè giúp nấu nướng, chuẩn bị bữa ăn.

Thiết lập một chế độ dinh dưỡng sau sinh khoa học sẽ giúp người mẹ có đầy đủ sữa nuôi con, giúp mẹ có đủ năng lượng để chăm con và giúp bé có sự phát triển toàn diện cả về thể chất và trí não.

Xem thêm: Chế độ ăn cho người trầm cảm có gì khác biệt?